CONFESSIO
Konie zapadają się w poranną mgłę jak w ocean mleka. Brodzimy w gęstej i mokrej chmurze, przyklejeni do wilgotnych siodeł. Dywan mgły otacza nas i wypełnia po ciemną kreskę lasu i okłada białą watą na wysokość końskich karków. Kiwamy się miarowo ponad bielą miękkiej tafli, zatopieni w niej po pas. Konie uniosły ponad powierzchnię chmury swoje ciepłe, wilgotne nosy i niosą nas znaną sobie na pamięć ścieżką. W tej porannej ciszy wszystko wokoło przystanęło w miejscu i czeka na spotkanie świtu z pierwszym promieniem słońca. Płyniemy środkiem tej ciszy jak przez biały staw, zostawiając za sobą rozwianą na boki mgłę i ciemny tunel drogi.
- Skróć trochę wodze – przerywa ciszę ksiądz – utrzymuj kontakt z koniem, bo idą na pamięć.
Przytakuję przez ramię do tyłu i już nic nie mówimy, by nie mącić spokoju.
Najwcześniejszym świtem spotkaliśmy się z proboszczem, przy śniadaniu. Tak wczesnym, że niby jeszcze noc, a jakby wpuścił, do czarnej kawy, kroplę śmietany. Ksiądz postawił na środku stołu drewnianą miskę wypełnioną miodem i na talerzu kilka kromek szarego, żytniego chleba.
- Czym chata – mówił szeptem jak przystało o tak wczesnej porze. – Po wczorajszym winku, takie jedzenie w sam raz.
- W sam raz – odparłem też cicho i przypomniałem sobie wczorajszy wieczór. Siedzieliśmy bardzo długo, na starej werandzie i sącząc wytrawne wino, rozmawialiśmy o wszystkim i o niczym. O wsi naszej, dla mnie przeklętej i o mnie, takim jak wróciłem, i o tym, co przywiozłem w sobie, w sercu.
- Miód od Judasza – zapraszał ksiądz – ten najlepszy. Zjemy, to osiodłasz konie, a ja się pozbieram.
- Dobrze, proszę księdza – zgodziłem się i umoczyłem kawałek chleba w złotym miodzie.
Noc przespałem na werandzie w wielkim, wiklinowym fotelu. Po burzliwych naszych rozmowach, gdy wino zaczęło sklejać księdzu powieki, zawiesiliśmy dyskusję do rana. Ja pozostałem na miejscu, by tej spowiedzi dziwnej odejściem nie przerywać, a proboszcz wycofał się gdzieś w głąb tajemniczej i ciemnej plebani. Zostałem, jakby przy konfesjonale. Spałem twarzą na ogród, na wprost Judasza jak przed lustrem. Rozmawiałem z tragiczną figurą, przed zaśnięciem,
a właściwie pytałem. Pytałem ile miodu słodkiego i pożądanego przez wszystkich, trzeba dać
z siebie, by swe imię przeklęte zamazać, ile miodu, by inni zapomnieli o zdradzie.
Konie miarowo kołyszą się w stępie. Rumuńska klacz, na której siedzę, prowadzi. Jej rodowód, przywieziony, gdzieś w piątym pokoleniu wstecz z dalekich bałkańskich Karpat, ma w sobie wielką odwagę i spokój. Za mną, na małym wałachu, ksiądz, który woli z tyłu, żeby nie martwić się o drogę. Z metrowej skarpy skaczemy w dół, do strumienia, potem kilkanaście metrów pod prąd
i wyskok, na przeciwległy brzeg.
- Skaczą jak zające! – woła z radością ksiądz. – Jak koty!
- Jak koty – potwierdzam i smutek mnie jakiś dopada – jak dawniej – dodaję cicho, tak, aby mnie ksiądz nie usłyszał.
Dawniej z kimś innym skakałem przez leśne przeszkody i przez te skarpy, zwisające nad strumieniem. Z kimś, kto już dawno odszedł z mojej przestrzeni i zostawił tylko wspomnienia. Dlatego ten smutek jak rozlewająca się mgła.
Kołyszemy się prosto do linii lasu. Świt powoli wsiąka w trawę i zamienia się w srebrne krople rosy. Łąka budzi się swoimi narkotycznymi zapachami i wchodzi we mnie jak fala gorącej euforii. Konie postawiły uszy, wraz ze zbliżającym się lasem, zwiększają czujność.
- To może kłusem – odwracam się w siodle – do lasu.
- Kłusem do polanki – potwierdza ksiądz – tam odpoczniemy.
Lekkie ściśnięcie łydkami i konie przechodzą do szybszego chodu. Miarowo, bez popędzania, unosimy się w siodłach. Góra, dół. Góra, dół. Po przekroczeniu linii lasu, zwalniamy do stępu
i zrównujemy się w parę. Wałach o pół głowy cofnięty, bo wie, kto prowadzi, zna hierarchię
w stadzie.
- Popatrz na to – mówi półszeptem ksiądz i zatacza wzrokiem wokół nas – widzisz Boga?
- Widzę – odpowiadam zaskoczony pytaniem – ja zawsze widzę Boga.
- Rozumiem, czyli widzisz też złe oblicze? Bo skoro zawsze?
- Trochę to inaczej. – Przystaję, żeby nadać większą wagę swojej wypowiedzi. – Bóg nie ma oblicza. To my ludzie dzielimy, zawsze na złe i dobre.
- Jedźmy! – ksiądz rzuca komendę. – Mamy czas!
Równocześnie ruszamy galopem i pędzimy leśną drogą, pochyleni w półsiadzie nad końskimi karkami. Mamy sobie wiele do powiedzenia, a właściwie to ja mam do powiedzenia wiele słów. Słów owiniętych goryczą i twardych jak wojna. Nie na przejażdżkę umawialiśmy się wczoraj przy winie, tam na werandzie plebani zaczęła się moja spowiedź. I nie zaczęła się od gładkich
i wyuczonych na pamięć formułek, nie od pokornego padania na kolana. Rzucaliśmy w siebie słowami ciężkimi jak ołów. Ksiądz wiedział gdzie uderzyć, a ja wiedziałem jak odparować ciosy. Bez obrażania wzajemnego, wciskaliśmy się w ziemię oskarżeniami.
Morderca! – krzyczał. – Wojny? Wojny chciałeś? - Siwe włosy wysypywały mu się spod kapelusza, a ja siedziałem przed nim bez słowa i z każdym jego okrzykiem obojętniałem, rosnącą mi w piersiach bryłą lodu. Długo potem, leżąc na werandzie, dokonywałem rachunku sumienia, ale takiego tylko przed sobą, nie przed Bogiem. Boga od dłuższego już czasu nie mieszam do swoich spraw.
Do domu już nie wróciłem. Nie miałem odwagi zmierzyć się z nieszczęściem ojca i tą beznadzieją, w której żyli rodzice. Było mi to już obojętne. Ksiądz jakby to rozumiał, ale nie był zadowolony.
Dojeżdżamy do ukrytej w lesie polany. Małe „oczko” w gąszczu mieszanego lasu. Na środku stoją paśniki z nałożonym sianem. Puściliśmy konie do siana, a sami siadamy na trawie.
- Poluzowałeś koniom popręgi? – pyta proboszcz.
- Popuściłem.
- Niech sobie chodzą, nie odejdą same – ksiądz grzebie w swoim chlebaku i wyciąga małą butelkę – napijemy się kropelkę. Pamiętasz jeszcze wódkę na miodzie?
- Pamiętam, że robiła ją gosposia, na miodzie od Judasza – odpowiadam i układam się w trawie jak w bezpiecznej pierzynie z dzieciństwa.
- Widzę, że nie zapomniałeś jak się na koniu siedzi – patrzy na mnie z uznaniem.
- Można powiedzieć – odpowiadam – że prawie połowę tych czterech lat, przesiedziałem w siodle.
Nie wie mój przyjaciel ksiądz, że przeciągnąłem się konno przez połowę Bałkan. Że to właśnie tam stałem się malutkim trybikiem wielkiej wojny. Jeszcze mu tego nie wyznałem, bo jakoś sposobności nie było i wstyd mnie powstrzymywał.
- Wojtuś. – Ksiądz podaje mi butelkę. – Ty mi tu wszystko dzisiaj opowiesz i tak bez niedomówionych prawd.
- Opowiem, a jakże.
- Mówiłeś wczoraj – mówi cicho – że już do nas nie wrócisz.
- Tak, to prawda
- Skoro tak – Ksiądz odbiera mi butelkę – to zostaw ty to wszystko za sobą. Zostaw to u mnie,
a odejdziesz lżejszy.
- Zostawię – odpowiadam szczerze – ale nie wiem, czy lżej mi się pójdzie. Tam gdzie chcę odejść, nie wiadomo, co jest balastem.
Robi się cicho wokół nas. Osaczają mnie oskarżycielskie oczy księdza i jednocześnie dziwnie uspokaja jego łagodny uśmiech. Konie upuściły głowy i przytulone do siebie drzemią, strzygąc czujnie na wszystkie strony uszami.
- Mówiłem, że byłem na wojnie – zaczynam powoli.
- Dopij do końca – przerywa mi ksiądz – potem opowiadaj.
- Byłem w Jugosławii – zaczynam powoli – sprzedałem się. Byłem tam ponad rok, na ich wojnie. Sprzedałem się jak ten Judasz.
Milczymy. Słowa, które tak ciężko wypowiadam, nie robią na księdzu żadnego wrażenia. Patrzy na mnie miękko i jakby czeka na ciąg dalszy.
- Byłem na tej wojnie i nie wiem, po której, tej dobrej, czy złej stronie. Na pewno po niewłaściwej – mówię to i widzę jak wszystko wokół mnie zapada w ciszę i zlewa się w szarość. Całe otoczenie wchodzi we mnie i zaczyna drgać. Pozostają tylko, łagodne oczy księdza, przed którymi nie mam gdzie uciec.
- Może zacznij od początku. – Ksiądz siada i rozpina kamizelkę. Widzę kolorową stułę jak do spowiedzi. – Pokazuję ci stułę, żebyś miał świadomość tajemnicy spowiedzi.
- Nie wiem, czy ja chcę spowiedzi, chyba nie na tym mi zależy. – Czuję, że świętość naszej rozmowy, ogranicza mnie i krępuje. – Niech to proboszcz schowa.
Podnoszę się z trawy i podchodzę do koni. Powoli zaciągam popręgi i podprowadzam w stronę księdza. Proboszcz patrzy zdziwiony i zawiedziony. Jednak podnosi się z ziemi i bierze do ręki wodze swojego wałacha.
- Chcesz jechać dalej? – pyta i czujnie mi się przygląda.
- Tak – odpowiadam stanowczo i wskakuję na konia – pogadamy przez drogę, z siodła.
Las przebudzony z nocnego czuwania ogarnia nas swoją melodią i pieści zmysły. Poważny jak katedra i wyniosły wieżami drzew układa przed nami tajemnicze głosy. Powoli, noga za nogą rozsuwamy zapachy leśne na boki i przemykamy do przodu. Nagle konie przystają i wyciągają nosy. Nasłuchują posapując coraz głośniej i przysiadają na zadach.
- Coś idzie – mówię cicho – jakiś zwierz
- Tak – przytakuje ksiądz i palcem przyłożonym do ust nakazuje milczenie.
Kilkadziesiąt metrów przed nami, pojawiają się na drodze ruchome punkty. Przebiegają przez drogę i giną gdzieś w lesie.
- Dziki. – Ksiądz kiwa głową. – Idą na pola.
- Może do strumienia?
- Idą na pola, żerować – odpowiada – muszę ogłosić z ambony, żeby ludzie pilnowali ziemniaków.
Jedziemy przez las, taki jak mój, bo znam tutaj każdą ścieżkę, które niegdyś wydeptywałem. Przez las, w którym każde drzewo pamięta mnie i przyjmuje teraz do siebie cichym szemraniem gałęzi. Ksiądz, po wódce, uśmiecha się do siebie i jakieś melodie pod nosem nuci. Wiem, że czeka na mnie, na moją dalszą opowieść. Czy mam opowiedzieć o tym, że dałem się skusić pieniędzmi i pojechałem na tę wojnę?. Zabrał mnie prosto z ulicy, tak jak stałem, człowiek ledwie poznany i pokazał cały świat, który miał do mnie należeć. Wtedy po raz pierwszy zdradziłem Boga.
- Niełatwe to wszystko – mówię – i ciężkie.
- Wiem to. – Ksiądz zwalnia. – Wiem, Wojtuś, ale opowiadaj.
- Było tak – zaczynam – plątałem się po Krakowie jak włóczęga, Bezdomny i brudny, wiecznie zapijaczony i chory. Spałem w jakiś tunelach pod dworcem, gdzie tylko zimno i smród denaturatu. Wtedy poznałem takiego cwaniaka, co to nie wiadomo skąd przybywa i co ze sobą przynosi. Omamił mnie pieniędzmi, bo miał ich pełne kieszenie, a pieniądze dla mnie to było wszystko. Stanął nade mną i pokazał, że ja też mogę żyć jak on. Roztoczył wokoło wizję świata, który mogę sobie kupić.
- Jak szatan przed Chrystusem – przerwał ksiądz – bez analogii oczywiście.
- Tak, to była moja pierwsza pokusa – odpowiadam – i moja pierwsza zdrada.
- Święty Piotr trzy razy się zapierał – mówi i patrzy mi prosto w oczy.
- Ja się nie zaparłem, nigdy.
Ksiądz grzebie w chlebaku i drugą buteleczkę wyciąga. Potem kawałek kiełbasy i przełamuje na pół.
- Zjedzmy coś – prosi – swojska kiełbasa i tutejsza, od gosposi.
- Potem była długa podróż – ciągnę swoja opowieść i przegryzam czosnkową kiełbasą – przez Francję, do wojennej Jugosławii. Dobrze trafiłem, bo do takiej grupy, co to rozwozi różne meldunki
i przesyłki. Mieliśmy dobre konie i nawet broń, chociaż jej nigdy nie użyłem.
Zatrzymuję się w swoim opowiadaniu, które zaczyna mi gdzieś uciekać w bezsens swojej historii. Ksiądz nasłuchuje. Czujny i usztywniony, wpatruje się, niby w drogę, pomiędzy uszami konia,
a jednak skręcony na siodle w moją stronę. Widzę w porannym świetle jak bardzo się postarzał. Wymięta twarz z kratką zmarszczek, budzi jeszcze większe zaufanie niż kiedyś. Łączy nas coś, co trudno nazwać. Całe dzieciństwo i późniejsze lata przesiedziałem przy kościele ministrantując księdzu jak sługa wierny. Zaszczyt mi to czyniło i mir pewien we wsi dawało. Dopiero, po dziwnej przygodzie z Asią, która uczyć się gry na organach przychodziła do kościoła, wszystko urwało się
i przetargało jak kawałek pięknego płótna. Asia gdzieś wyjechała, a ja zostałem umaczany we wstydzie, po tym jak ją zobaczyłem, gdy nocą chyłkiem z plebani wychodzi. Wytrzymałem tak kilka tygodni i którąś cichą nocą, wymknąłem się z domu, by teraz dopiero powrócić.
Powoli snuję swoją opowieść, która mimo mojej niechęci w spowiedź się zamienia i wzmaga ból wspomnień i ból winy. Widzę jak proboszcz w cierpliwym milczeniu, co raz zaciska szczęki i pięści podnosi do góry. Nie ma na razie w mojej opowieści krwawych plam wojennych. Jest tylko tułaczka po górach, głód i strach. Jednak jest w tym moje przerażenie, które księdzu się mocno udziela.
- Kto wam tam jedzenie dawał?
- Braliśmy siłą – odpowiadam spokojnie – albo kupowaliśmy. To zależy.
Staram się niczego nie pominąć i opowiadam, wyliczając ilu opornych, pobitych do krwi, zostawiłem za sobą. Stawiam wszystko przed księdzem jak kronikę. Opowiadam o czarnych chmurach wielkich much, po których orientowaliśmy się, gdzie są mogiły zbiorowego szaleństwa, przeważnie przy wsiach i bardzo płytko kopane.
- Zabiłeś kogoś? – Wstrzymuje konia i patrzy uważnie, prosto w moje oczy. – Mów, ja słucham.
- Nie – odpowiadam szczerze – widziałem zabitych i zabijanych, ale sam, to ja nigdy, ale gdybym nawet, to tam...
Nie zdążyłem dokończyć, że tam jakieś zabijanie, to jak zjedzona konserwa i odrzucona na bok, gdy ksiądz powstał w strzemionach i zdzielił mnie szpicrutą, prosto w twarz. Zapiekło przez moment, bo już następne razy spadają na mnie i kłują jak wbijane gwoździe. Po chwili opuszczam ręce i przyjmuję ciosy, bez czucia. Ksiądz objeżdża mnie w koło i bije gdzie popadnie. Słodka krew napływa mi do ust. Po chwili ustaje zmęczony. Mam ochotę oddać i rękę na bacie zaciskam, ale myśl, że starego księdza skrzywdzę, odbiera mi siły. Mam ochotę przejechać batem po człowieku, który uwięził mnie w tej wsi, na całe dzieciństwo, za młodość bez sensu przy kościele straconą i za Asię, moją Asię, która nocą do niego się zakradała.
- Masz żal? – pyta, kiwając się w siodle ze zmęczenia. – Masz? Drabie jeden?
- Żal mam daleko w tyle – odwracam się i ruszam do przodu.
Jedziemy powoli i bez słów. Ksiądz, kilka metrów za mną, zmaga się z zadyszką i nerwami. Ja, przodem z wystawioną twarzą na lekki wiatr, który moje łzy osusza. Posuwamy się w zupełnym milczeniu i każdy z nas ze sobą się układa po tym, co się stało przed chwilą.
- Co mi jeszcze powiesz? – Ksiądz zrównuje się ze mną. – Czym mnie jeszcze do grzechu sprowadzisz?
- Już nie mam ochoty na spowiedź. Zakończę i wracamy.
- Kończ! – rzuca krótko.
Zapada długie, męczące milczenie. Jedziemy przez las, a wydaje mi się, że to las przemieszcza się obok mnie, a ja stoję w miejscu. Jakby wchodził we mnie i tężał mi w piersiach cała magią natury, a ramiona drzew chciały zabrać mnie w swoje światy. Poddaję się temu i upajam, czując miękki zawrót głowy. Ksiądz jadący z tyłu jest tylko jałowym dodatkiem i czymś bez znaczenia. Wiem, że muszę dokończyć swoje opowiadanie i chcę to zrobić rzetelnie by, jak mówił ksiądz, nie zabierać tego ze sobą.
- Zobaczyłem prawdę – mówię niby do księdza, a chcę by cały las to usłyszał. – Zobaczyłem twarz szyderczą i straszną. Twarz śmierci.
Opowiadam jak trafiłem pod Sarajewo i z okolicznych gór obserwowałem śmierć miasta. Opisuję radosne twarze snajperów, którzy przechwalali się przy jedzeniu swoim żniwem. Jak siedzą przy ognisku i opisują barwnie śmierć, wplatając ją między kęs chleba, a szklankę wódki.
Była tam kobieta, a właściwie dziewczyna, która z takim samym przerażeniem patrzyła na to i to nas połączyło. Połączyło i sprawiło, że nasze podobne dusze spoczęły we wspólnym namiocie.
W któryś dzień pokazała mi jak wygląda polowanie. Zaprowadziła mnie na stanowisko snajpera
i tam zobaczyłem prawdę. Obserwowałem róg szerokiej ulicy, pustej i zawalonej gruzem.
W pewnym momencie, na ulicę wbiegła kobieta. Była ubrana w długi, czarny, płaszcz. Dobiegła do środka skrzyżowania i przystanęła w miejscu. Potem przyklękła na jedno kolano i zamarła w tej pozycji, na kilka minut. Obok mnie, kilku żołnierzy rechotało w ubawieniu tym widokiem. Potem kobieta bardzo powoli, jakby chciała się położyć, opadła na bok i znieruchomiała. Snajperzy gratulowali sobie z uśmiechem na twarzach.
- Co wtedy myślałeś? – pyta wystraszony ksiądz.
- Wtedy poczułem – odpowiadam – że kolejny raz zdradziłem Boga.
Postanowiłem uciec. Nie było to proste, ale jednak, do wykonania. Namówiłem Johanę i razem zaplanowaliśmy dezercję. To nic, że to wojsko najemne, za dezercje zabijali bez pytania. Mieliśmy sporo pieniędzy. Ja z różnych źródeł, często kradzionych. Johana, jak się później okazało z prostytucji wśród żołnierzy. Nie miałem jej tego za złe, w końcu to wojna.
- Mów, Wojtek. – Ksiądz zawiesił na szyi różaniec. – A ja się będę modlił.
- Muszę odsapnąć. – Czuję wielkie zmęczenie. – Niech ksiądz da łyka wódki.
Przepłukuję gardło, a żar wlewający się we mnie, dodaje energii. Proboszcz przerywa modlitwę
i niemal łapczywie wypija spory łyk. Spluwamy jednocześnie pod nogi i uśmiechamy się do siebie.
- Dobrze zrobiłeś. – Szerokim ruchem odrzuca szpicrutę w krzaki. – Przepraszam – dodaje cicho
i z żalem.
- Chciałem księdzu oddać – odpowiadam – i też przepraszam. Chciałem wybatożyć za Asię.
- Zgrzeszyłem, a potem długo płakałem. Przeciw tobie zgrzeszyłem, Wojtuś.
- Wybaczam ci – odpowiadam – wybaczam, przyjacielu.
Wszystko nagle się zmienia, las gra już inną melodię, bardziej przyjazną i miłą dla ucha. Nawet konie stykają się łbami i ocierają o siebie. Powoli zmierzam do końca historii.
Po ucieczce długo błądziliśmy lasami, by dotrzeć do jakiegoś przyjaznego miejsca. Zaplanowaliśmy wspólny powrót do Polski, by razem pozostać w miłości. Długo trwało nasze uciekanie zanim dotarliśmy do Wiednia. Pozostał tylko przelot samolotem i już w kraju. Stało się jednak inaczej. W Johanie wzięła górę jej kurewska natura i zostawiła mnie na lotnisku, na dziesięć minut przed odprawą. Poczułem się wtedy jak ta kobieta w Sarajewie. Bezbronny i umierający. Widziałem jak uchodzi ze mnie ta cała mgła uczucia i nadziei. Straciłem Boga i Johanę. Wtedy kolejny raz zdradziłem. Wiedziałem, że Johana poszukiwana jest listem gończym za udział w jakiejś masakrze. Bez zastanowienia zadzwoniłem na policję i dałem im cynk, że Johana Sajko jest
w Wiedniu.
- Może dobrze zrobiłeś? – zastanawia się ksiądz.
- Kochałem ją i odczułem to jakbym wbił sobie bagnet w serce.
- Ale wróciłeś – woła radośnie proboszcz – jesteś z nami.
- Tak. – Kończę spowiedź. – Jeszcze był rok w więzieniu za służbę, po tamtej stronie. Byłem najemnikiem. Kilka dni temu wyszedłem.
- Wojtek – prosi błagalnie – zapomnij. Masz to za sobą.
- To wszystko – mówię przystając – jest jeszcze przede mną. To było, a jednak się dopiero stanie.
- Nie rozumiem, zawsze byłeś taki dziwny.
- Jestem tym, kto zdradził – mówię – i nie czekam na wybaczenie.
- Bóg ci wybaczy.
- Już tego nie chcę.
- Ale ja jako kapłan wybaczam – mówi uroczyście.
Zeskakuję z konia i staje przed proboszczem, długo patrzymy sobie w oczy i szukamy słów, które mogą nadać jakiś sens rozmowie i ją zakończyć.
- Niech ksiądz wraca sam – mówię stanowczo – ja mam tu jeszcze cos do zrobienia. Muszę poszukać swojego miejsca.
- Rozumiem – zgadza się bez protestu – przyjdź wieczorem na mszę, po rozgrzeszenie przy konfesjonale.
- Nie przyjdę, już nigdy tam nie przyjdę.
Odwracam się i wchodzę pomiędzy drzewa. Słyszę, jak po chwili ciszy koniki ruszają i oddalają się w stronę wsi. Idę i uśmiecham się do wyniosłych drzew.
PROFANUM
W mojej wsi jest taki obyczaj, stary i mocno zasiedziały jak fundamenty dzwonnicy. Obyczaj zły i surowy, a bezwzględny jak wszystkie żywioły i okrutnie od maleńkości już dzieciom wpajany. Jeśli w rodzinie ktoś zachoruje, lub starym się stanie i niezdolnym do pracy, to traci prawo do godności i bezpieczeństwa. Za bicie i poniżenie takiego nie idzie się do piekła i kary nie masz nijakiej. Biedni starcy, w popłochu chowają się po stodołach, gdy dzieci wracają ze szkoły, a twarz swoja, niepotrzebną, pokazują jedynie w kościele. Przemykają bezszelestnie wieczorami, opłotkami, rozglądają się czujnie na boki. Coś sobie przyniosą, coś podadzą. Poużalają nad sobą, uśmiechem
z bezzębnych ust poczęstują, a potem na nogach cienkich i kruchych jak fajans, powrócą do komórek swoich i izb dozgonnych, z nadzieją, że kromkę chleba na progu zastaną. Nie mają żalu do bliskich, bo sami tak postępowali w młodości i nikomu opieki nie dawali. Wieś jest przecięta przez pół doliną strumienia i wygląda z daleka jak bułka „kajzerka” posypana makiem brudnych okiennic.
Na jednym wzgórzu rozsiadły się kościół z dzwonnicą jak para kochanków, na drugim zaś, wieża strażacka niczym więzienny „kogut”. Wszystko w tej wsi pod obustronnym, czujnym okiem najważniejszych z gromady. Strumyk jak wstążka przerzucona niedbale, wije się pomiędzy dwoma wzgórzami. Ludzie z jednego wzniesienia na drugie, przechodzą z kościoła do sklepu i z powrotem. Czasami pozdrawiają się z daleka, palcami do czoła, jak starzy wojacy, innym razem w milczeniu się prawie ocierają, jak turlające się z gór kamienie. Na obu wzgórzach nawet psy odmiennie szczekają. Wyrastają te moje wzgórza wiejskie pośrodku puszczy leśnej, niczym dwie piersi dziewczęce, celujące w niebo szpiczastymi brodawkami dachów kościoła i wieży strażackiej, do których tajemnic nieliczni dostęp mają. Po lewej lepsi od tych po prawej. Jest tak, lub nie, i nie wie lewica, co czyni prawica.
Przedzieram się przez gęste krzaki i młodniki kłujące, rozsuwam rękami zasłony zielone, pozszywane srebrnymi nitkami pajęczyn, na których kropelki rosy jak perły nanizane. Przed godziną proboszcza wyprawiłem do powrotu, a sam czołgam się do swoich kryjówek, dawno temu wyszukanych. Mam swoje miejsca, ukryte daleko i głęboko, wbite pod skórę puszczy, zasłonięte dzikością miejsca. Przed wielu laty, kiedy moje życie wymierzał rytm kościelnych pór, a dzwonnica głosem do mnie przemawiała, nam tylko znanym, poszedłem w puszcze i odnalazłem małą jaskinię, schowaną za taflą wodospadu, ukrytą nawet przed dzikim zwierzem. Wchodzi się do niej przez wodę wskakując i mocno trzeba stać na nogach, by się nie przewrócić. W środku, jak w kamiennej kuli, wszystko okrągłe i wygładzone. Widać, dawniej strumień tędy przepływał. Naznosiłem traw i gałęzi, jakieś szmaty i koce, z których całkiem wygodne siedlisko wymościłem. Nikt mi tu nie przeszkadzał, nikt nie wołał. Stworzyłem sobie swoją świątynię wielką jak wielkie było moje śpiewanie w duszy samotnej. Tutaj odprawiałem swoje msze i modły.
Twarz boli od razów przez księdza wymierzonych, piecze i krwawi. Całe ciało mam pobite do wewnątrz. W jaskini rozbieram się do naga i pod wodospad wchodzę. Zimny tusz wywołuje ból jeszcze większy, ale obmywa dokładnie i siłą spadającej wody masuje mięśnie. Lodowata, obijająca moje ciało woda, wnosi we mnie rześkość i uwalnia nagromadzone emocje. Stare i zapleśniałe szmaty legowiska zwijam w jeden tłumok i wciskam w róg jaskini. Na kamiennej podłodze rozkładam ubranie i układam się jak na łóżku. Przed zaśnięciem jeszcze raz dokładnie odtwarzam swój powrót, rozmowę z ojcem, spowiedź, moje wyszarpane słowa i wyznania, moje dalsze plany.
Budzi mnie krzyk, właściwie jęk, długi i przeciągły. Otwieram oczy i słyszę, że głos oplata mnie jak sznurki dzikiego bluszczu. Szum wodospadu przypomina mi gdzie jestem i uświadamia, że krzyk wydobywa się z moich ust. Czuję, jak wspomnienie sennej zmory oddala się i ginie za ścianą spadającej wody. Po omacku, jak mój ślepy ojciec, otwieram chlebak i wyjmuję świecę. Zapalam
i rozglądam się uważnie. Jestem sam, zupełnie sam.
Jest noc, ale księżyc w pełni. Jego poświata służy mi za najlepszą latarnię. Ubrałem się szybko
i zmierzam w kierunku wsi. Sen, który odpadł, dogania mnie w drodze i uderza w plecy bolesnym skurczem, dogania i jak film czarno biały, wyświetla się na moim mentalnym ekranie. Widzę dookoła siebie martwe oczy ojca, które wbrew swojej niemocy, wpatrują się we mnie i chcą coś przekazać. Nie ma twarzy, są tylko smutne źrenice. Mam uczucie jakbym tego nie oglądał, lecz
w tych oczach pływał, zatopiony w gęstym przerażeniu. Wiem, że muszę go jeszcze zobaczyć, po raz ostatni.
Rozmową – spowiedzią z proboszczem, odciąłem się całkowicie od przeszłości i wyczyściłem pamięć z bolesnych obrazów. Nie ma Asi, nie widzę jej twarzy, zamazała się i oddaliła gdzieś
w leśne plątaniny krzaków. Johana zaś, zgasła jak spadająca kometa i odleciała daleko za gwiazdy. Nie ma już zdrady. Jestem tylko ja, tu i teraz, na zawsze. Odeszły mnie wojny moje i więzienia. Nie widzę twarzy zabijanych i nie pamiętam twarzy zabitych. Jestem odrzucony od samego siebie na wielkie odległości, bliżej już Boga i jednocześnie jeszcze dalej. Patrzę na niebo zdziurawione misternie piaskiem gwiazd i wiem, że to światło gwiaździste jest gdzieś za niebem. Pod plebanią zatrzymuję się i spoglądam na okna jasno rozświetlone i radosne swym życiem, które tam w środku, jak w garści Boga ściśnięte. Może ksiądz myśli o mnie? Może komuś opowiada? Co teraz robi mój przyjaciel i spowiednik stary? Figury świętych, oświetlone światłem księżyca, wydają się być żywymi, a jednak Judasza nie widać. Ten schowany w cieniu za drzewem, w pogardzie. Idę
w kierunku domu, by jeszcze ostatni raz ojca zobaczyć i odejść z jego widokiem.
Odwracam się nagle i pięści do góry podnoszę! Ja tutaj jeszcze powrócę! Wiem o tym!
W jabłecznym sadzie kładę się w trawie i wypoczywam, jednocześnie myślę, jak to spotkanie
z ojcem poprowadzić. Jak pożegnać, tak na zawsze, by bólu zbolałemu nie zostawiać? Łapię się na tym, że nie o matce myślę i nie do niej przemykam się nocą. Pamiętam, że w tym sadzie z braćmi moimi, świętej pamięci, uganialiśmy się pomiędzy drzewami, pszczołami i zapachami. „Woju”, wołali ze łzami w oczach, gdym na drzewo wchodził i bujałem się na gałęziach jak wiewiórka. „Woju”, wołali i płakali w strachu. Już wtedy sercem mi szarpało i ugniatało w piersiach przeczucie jakiejś rozpaczy i śmierci, kołującej nad ich niewinnymi głowami.
Podchodzę pod dom i woni znanych szukam. W ojcowej izbie świeci światło, takie ciche
i spokojne jak od małej świeczki tylko być może, a w matczynej, ciemno i pusto. Siadam na ławce przy studni. Muszę się jeszcze napatrzeć. Muszę pooddychać. Okno ojca rozjaśnione jak życie,
a matki ciemne i pełne snu.
„Ojcze mój biedny – modlę się – skołowany ciemnością wokół siebie, błąkający się pomiędzy wspomnieniami światła, a nocą. Przychodzę do ciebie jako ten marnotrawny a niewitany. Nie podajesz uczty na stół, nie cieszysz się z sąsiadami. Ojcze mój biedny, który martwymi oczami nawet, chciałbyś mnie zobaczyć. Powróciłem do ciebie z pól bitewnych moich i ciężko ranny, nie proszę o gościnę. Nie wyglądam muzyki i tańców wokół domu. Nawet na grobach dzieci – braci nie byłem, bo mi wstyd dotykać ich ziemi świętej. Proszę o jedno. Nie wybaczaj mi niczego! Amen!”
Cichutko pod okno się skradam, by matki, czujnego stróża domu nie obudzić i twarz do szyby przyklejam. Może zapukam delikatnie, bo ojciec pewnie słuch ma wyostrzony. Patrzę i widzę pustą izbę. Prostuje mnie ten ciężki smutek samotności, pierzyna leżąca obok łóżka i krzesło przewrócone. Na stole pusto, nawet kawałka papierosa, na środku tylko mała świeczka zapalona. Rozglądam się na boki. Widzę. Widzę człowieka wiszącego na bocznej ścianie szafy. Wisi mój ojciec, palcami stóp celując w ziemię, a pod nim ciemna kałuża moczu. Smutna ta świeczka, która ślepcowi ostatnią drogę ma oświetlić. Siłą wyłamuję okiennice i przez parapet sięgam. Ściskając w palcach płonący knot, gaszę żółty płomyk.
W podręcznej komorze przy stodole znalazłem, co niezbędne do wykonania mojego planu. Kilka szmat starych i butelkę benzyny. Teraz pod plebanię, coś tam mam do załatwienia.
Żeby nerwy w sobie zagłuszyć, siadam w sadzie i zjadam kilka jabłek na wpół zgniłych. Lekki zapach fermentacji otrzeźwia mnie i uspokaja. Układam swoją rozpaloną twarz w zimnej trawie
i oddycham ziemią. Wszystko we mnie śpiewa starocerkiewnym chórem, tak nisko i doniośle.
Skradam się, prawie na czworaka, powolutku przy żywopłocie i szukam dziury jakiejś, które kiedyś sam robiłem, by wejście mieć do księżowego sadu. Przeciskam się przez ostre gałązki krzaków
i wpełzam do środka jak złodziej. Omijam ule zgromadzone na widoku i do tego właściwego podchodzę. Judasz przy drzewie, obrócony bokiem do plebani, stoi i jakby czeka na mnie. Chwilę odczekuję, by wzrok przyzwyczaić do ciemności. Plebania rozświetlona i radosna, stoi napęczniała swoimi sprawami, jak wielka dynia. Przytulam swoją twarz do Judasza i obejmuję drewnianą postać. Żegnam się jak z bratem. Powoli odpinam haczyki, które głowę trzymają przy tułowiu i jednocześnie dostęp dają do środka ula. Uważnie, by nie zranić, oddzielam głowę od reszty i dreszcz mną wstrząsa, bo uczucie mam jakbym ściął Judasza i o głowę skrócił. Napycham szmatami korpus, nie dbając, co też z rojem się stanie i polewam benzyną. Odczekuję kilka minut, by dobrze nasiąknęły
i podpalam. Nakrywam tułów głową, zostawiając małą szparę, by tlenu nieco wpuścić. Upewniam się czy ogień dobrze zaprószony i uciekam.
Pędzę drogą leśną w kierunku jaskini i z radości krzyczę. Jest mi dobrze. Spaliłem wszystkie moje zdrady, w ofierze dając tego, co był synonimem tej największej. Za mną łuna oczyszczenia i śmierć jak wyzwolenie.
Wskakuję przez wodospad do jaskini i upadam boleśnie na kamienie. Po raz pierwszy w życiu uginam się pod ciężarem wody. Ściągam mokre ubranie i świeczkę zapalam. Siedzę nagi i obolały, ale szczęśliwy i spełniony prawie do końca. Z chlebaka wyciągam zawiniątko, które na tę okazję specjalnie mam przygotowane i rozwijam przed sobą. Zamykam oczy i nie wiem, jakie modlitwy mam odmówić, by to, co chcę zrobić nie było takie zwykłe i szare. Boję się rozmawiać z Bogiem, którego wielkie miłosierdzie tak odrzucam jak dobre słowo wroga. Siedzę w swojej przystani ostatecznej i ani nie płaczę. Ostatecznej, bo nikt mnie tu nie znajdzie.
Pod światło świeczki podnoszę strzykawkę i naciągam całą powietrzem, potem igłę nakładam. Zaciskam pięść lewą i powoli wbijam w żyłę cienkie ostrze. Wpuszczam w siebie powietrze z całą siłą, niech płynie. Myślę o czymś, co...!
EPILOG
- Nie żyje – stary wojownik powiedział to bardzo spokojnie i powiódł wzrokiem po zebranych.
W jurcie zapadła cisza. Wszyscy cofnęli się jak najdalej od ciała i skupili się w rogu namiotu. Ciało Temudżyna leżało przykryte kozimi skórami i wszystkim wydawało się mniejsze, niż za życia.
- Nie żyje – powtórzyli jednocześnie.
Stary kapłan, którego resztki wąsów opadały na piersi, miał tutaj najwięcej do powiedzenia
i wiedział, że to na nim skupił się wzrok generałów. Przez chwilę zagłębił się w modlitwie, zawodząc pod nosem swoje pieśni.
- Wielcy generałowie – zaczął łagodnie – Temudżyn zmarł dzisiaj po upadku z konia. Nie rozmawiajmy o przyczynie śmierci, tym rządzi wielki Bóg.
- Co nam radzisz? – Najstarszy z wodzów usiadł przed kapłanem. – Tam stoi dwieście tysięcy żołnierzy. Czy mamy im to ogłosić?
- Nie! – odparł stanowczo kapłan. – Zachowamy to w tajemnicy!
- A co ze świętym ciałem? – zapytał generał.
Cisza i zaduma zmieszały się z dymem małego ogniska. Skośne oczy kapłana ukryły sięw plątaninie długich i siwych brwi.
- Rada jest jedna. – Kapłan podniósł głowę. – Nikt nie może się o tym dowiedzieć.
Trzej wodzowie i najbliżsi przyjaciele Temudżyna zastygli w przerażeniu. Oto pan świata i władca największego imperium leży w jurcie, okryty śmierdzącymi skórami, a wieść o jego śmierci nie wyjdzie poza obręb namiotu.
- Jak to wykonać? – Zawiesili swoje wystraszone oczy na ustach kapłana. – Jak? – Wyciągnęli
w jego kierunku ręce.
- Oto moje słowa! - Kapłan powstał i wziął miecz zmarłego do ręki. – Przysięgnijcie, że to, co usłyszycie, nigdy nie zostanie zdradzone. Przysięgnijcie, na miecz Temudżyna!
- Przysięgamy! – zawołali, padając na kolana.
- Bóg jest waszym świadkiem – zakończył i usiadł obok klęczących generałów.
Kapłan w milczeniu kreślił swoim wykrzywionym palcem jakieś znaki na ziemi i myślał. Po chwili wytarł palec o rękaw kaftana.
- Do świtu przygotujecie cztery identyczne powozy, zaprzężone w takie sama konie. Na każdym wozie mają być wyłożone identyczne posłania ze skór. Do każdego włożycie niczym nie różniące się sprzęty i broń. Zrobicie cztery mumie, które spoczną na wozach. Jedną z mumii będzie ciało Temudżyna. Wybierzecie czterech wojowników i skoro świt rozjadą się na cztery strony świata. Każdy z nich ma dostać rozkaz wyszukania godnego miejsca i pochowania ciała. Niech każdy z nich myśli, że wiezie ciało Wodza. Niech złożą przysięgę milczenia. W ten sposób nikt nigdy nie dowie się, gdzie spoczywa Dżyngis Chan. Rzekłem!
- Nas czterech – wtrącił generał – i tamtych czterech, to razem ośmiu. Ciężko będzie utrzymać tajemnicę.
- Jakich ośmiu? – Kapłan powstał. – Tamtym, gdy wrócą, poderżniecie gardła! |
