Przełom roku sprzyja podsumowaniom, toteż postanowiłem wybrać najciekawszą książkę historyczną, która moim zdaniem znalazła się w tym roku na rynku. Ta książka to „Wcielenia zła” autorstwa Rodneya Castledena, która ukazała się nakładem wydawnictwa Bellona. Najogólniej mówiąc Castleden napisał książkę o najgorszych ludziach, jacy stąpali na ziemi, przedstawił ich biografię oraz czyny, które sprawiły, że się w książce znaleźli. Każdy znajdzie tu z pewnością coś dla siebie dzięki podzieleniu antybohaterów na takie grupy, jak m.in.: Starożytne zło, Średniowieczni i renesansowi monarchowie, Współcześni tyrani i zbrodniarze wojenni, Rządy terroru, Seryjni mordercy, czy pojedyncze akty zła. Należy zaznaczyć, że autor nie sili się na psychologiczne rozpatrywanie przedstawionych ikon zła, pisząc o możliwych przyczynach tylko w tych wypadkach, gdzie jest to niemal pewne, nie ma własnych teorii, właściwie też nic nowego książką nie odkrywa, zwyczajnie zbiera wszelkie informacje i zapisuje je w tej swoistej monografii, ale nie jest to przecież książka psychologiczna, jeśli pod tym względem mielibyśmy rozpatrywać zło, polecam najnowszą książkę Zimbardo. Castelden nie ogranicza się jednak do przedstawiania suchych faktów, ukazuje je w sposób ciekawy, nieraz ma się wrażenie, że są to wątki fabularne, robi to prostym i bardzo płynnym językiem, aż ciężko się od książki oderwać. Przy okazji takiego zbioru zawsze są wątpliwości co do wyboru jej „bohaterów”, o czym zresztą autor pisze we wstępie. Żeby podać tylko jeden przykład, czy fałszerz obrazów, który znalazł się w książce, był bardziej złym człowiekiem niż chociażby Charles Manson, którego w niej nie ma? Poza wszystkimi zaletami książki i jedyną wadą, że właściwie nic nowego nam nie mówi (ale przecież mają taką pozycję wyjściową możemy się o zgłębianie pokusić sami, zwłaszcza, że pewnie każdy znajdzie tu kilka nazwisk, których wcześniej nie znał i może spokojnie poszukać o nich czegoś więcej), po przeczytaniu książki, zwłaszcza rozdziałów związanych z ludźmi polityki, wojen i monarchów, trzeba dojść do wniosku, że niejednokrotnie trudno stwierdzić, czy zły był człowiek opisywany w książce, czy ten, którego uważał za barbarzyńcę i czy unieszkodliwienie i zabicie konkretnego króla było złem, czy może uratowało wiele innych istnień ludzkich. Jeśli dodamy do tego, że można się z książki dowiedzieć o kilku faktach historycznych, o których nie wiedzieliśmy, lub wręcz przeciwnie, zaprzeczyć tym, o których powszechnie i niesłusznie sądzi się, że miały miejsce (jak np. rzeź niewiniątek), mamy przed sobą obraz książki, którą każdemu chociaż trochę zainteresowanemu historią, zbrodnią, czy po prostu złem, trzeba polecić, a w tych nie zainteresowanych wzbudzić ciekawość.
