U nas nawet Bóg ma schizofrenię
Cytat ten oddaje motyw przewodni debiutanckiego tomiku Karola Graczyka Oko i oko. Młody poeta pisząc przeniknięte obłędem wiersze formułuje osobistą refleksję nad życiem.
Istotnym wierszem jest Oko i oko i (oko i oko). Graczyk odwołuje się tu do Rilkego, kojarzonego z odrzuceniem chrystianizmu, co wydawałoby się pasować do tego tomiku. Czy jednak nie byłaby to powierzchowność? Poezja ta nie jest pro-katolicka, ale nie odrzuca Boga. Stawia Go między ludźmi, mówi o Nim z gorzką ironią idąc w ślady różewiczowskiego zwątpienia w rolę i miejsce Boga. Obok Niego pojawia się kobieta – obecna, ale niedookreślona. Dla „niej” przypisane są paznokcie, strupy, zdrapywanie itp. (Borderline: a ty skrzep za skrzepem). Powraca w tomie także motyw choroby psychicznej, co widać w wierszu Dom dużych lalek, gdzie autor przywołuje doxepinę, perrazynę, depakinę. Graczyk nie stroni od mówienia o poezji, pisząc w Międzybiórkopodłogowaniu II, że Poezja podtrzymuje /życie albo wysysa jego resztki. Czyżby więc poezja była czynnikiem autodestrukcyjnym? Dom dużych lalek stanowi odpowiedź: Kiedyś pisali wiersze, dzisiaj nie /pamiętają własnego nazwiska. Poeta często mówi o śmierci samobójczej tak, jakby nie mógł oderwać się od tego fragmentu rzeczywistości. Jednocześnie wydaje się być obojętny, jakby samobójstwa były naturalne i nie wzruszające. Zaś w Zwodzeniu mostem Graczyk pokazuje swoje możliwości językowe. Wznosząc świątynię języka zwodzi myśl czytelnika w kierunku bezwładu i samobójstwa, by powiedzieć w ostatniej strofie: Dopiero po przedawkowaniu świata /widzisz, że nie jest ważne czy żyjesz /wyłącznie czy rozumiesz. Poeta pozwala wejść w swój umysł i świat. Podobny jest w tym do Edwarda Pasewicza, który opisuje w wierszach świat ujawniając osobisty odbiór rzeczywistości.
Poezja Graczyka ma w sobie pewną niewytłumaczalną siłę. Zastanawia. Dopada smutkiem życia i świadomością, że w sztuce nie ma zbawienia. Nie pozostawia jednak w nastroju pesymistycznym. Czytanie tych wierszy jest jak nieustanne stawanie oko w oko ze światem. Pozostaje tylko odważyć się czytać.
Oko i oko, Karol Graczyk, Biblioteki Pegaza Lubuskiego, 2008
|
